Zgodnie z obowiązującym prawem, obiekt wybudowany bez pozwolenia na budowę lub bez zgłoszenia prac budowlanych, uznawany jest za samowolę budowlaną. Naruszenie przepisów, wiąże się z kosztami i może prowadzić do przymusowej rozbiórki. Ustawodawca przewidział możliwość legalizacji obiektów zakwalifikowanych jako samowola budowlana, jednak ta procedura, nie prowadzi do kasacji odpowiedzialności karnej. Wiedza na temat zagadnień prawa budowlanego, które dotyczą zezwoleń i pozwoleń, jest szansą na uniknięcie dotkliwych konsekwencji, będących wynikiem błędnej interpretacji.
Pozwolenie na budowę
Pozwolenie na budowę jest zezwoleniem wydawanym przez osoby reprezentujące organ administracji architektoniczno-budowlanej, tj. Starostę, Wojewodę, Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Proces uzyskania pozwolenia, rozpoczyna się od złożenia wniosku, do którego należy dołączyć oświadczenie o dysponowaniu nieruchomością wraz z czterema egzemplarzami projektu budowlanego. Kompletny projekt powinien być podpisany m. in. przez osobę z uprawnieniami budowlanymi, jak też zostać zaopiniowany przez rzeczoznawcę p. poż. czy specjalistę z zakresu BHP. Opcjonalnie, wymagany jest również projekt zagospodarowania terenu oraz decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W przypadku osoby działającej w imieniu inwestora, niezbędne jest także udzielone na piśmie pełnomocnictwo. Czas oczekiwania na decyzję organu, wynosi 65 dni. Termin może zostać przedłużony w wyniku nieprawidłowości lub braku kompletności dokumentacji. Inwestor zobowiązany jest do rozpoczęcia prac budowlanych w okresie 3 lat, od terminu uzyskania pozwolenia. Po zakończeniu przewidzianych projektem prac, należy zgłosić gotowość do odbioru i uzyskać pozwolenie na użytkowanie.
Zgłoszenie budowy
Zgłoszenie budowy to procedura szybsza i mniej sformalizowana, dodatkowo nie wymaga decyzji organu administracyjnego. Zgłoszenie musi zostać złożone w Starostwie Powiatowym lub Urzędzie Wojewódzkim. Stosowne formularze dostępne są w placówce lub na stronie internetowej odpowiedniego urzędu. Po złożeniu wymaganych dokumentów, następuje 21-dniowy okres, podczas którego wcześniej wspomniany organ, ma możliwość wniesienia sprzeciwu. Po upływie terminu i w przypadku braku przeciwwskazań ze strony urzędu, można przystąpić do rozpoczęcia prac budowlanych. Zakres inwestycji, które mogą być wykonywane bez pozwolenia na budowę, definiuje art. 29 i art. 30 Prawa Budowlanego.
Podobnie jak w przypadku pozwolenia na budowę, prace budowlane na zgłoszenie – muszą zostać rozpoczęte w ciągu 3 lat, licząc od daty zawartej w formalnym wystąpieniu. Realizując inwestycję na podstawie zgłoszenia, nie ma konieczności angażowania kierownika budowy ani prowadzenia dziennika budowy. Po zakończeniu robót, nie zawiadamia się o tym fakcie organu nadzoru budowlanego i od razu można przystąpić do użytkowania obiektu.
